PERSOALAN DALAM JUZ` PERTAMA DALAM KITAB AL-ZUHD WA AL-RAQA`IQ - TAATKAN ALLAH

BBB, 01  Syawal 1437  = 06  Julai  2016 (Rabu):

Persoalan di dalam juz` pertama daripada 11 juz`  bagi kitab al-Zuhd wa al-Raqa`iq, ialah yang diberi pecahan kepada bab-bab (7 bab).  Bab pertama,  ialah bab mengenai ketaatan kepada Allah Ta`ala, iaitu selepas diberi contoh tiga naskhah tulisan tangan bagi kitab tersebut,  riwayat bagi sanad pertama dan kedua adalah bersambung kepada Rasulullah s.a.w. Bererti matan Hadith adalah dari sabda rasulullah s.a.w.

1)      Dua Nikmat Tak Disedari (Tak beri perhatian)

Mengkhabarkan kami oleh al-Shaykh Abu Ghalib Ahmad bin al-Husayn bin Ahmad bin al-Banna` berkata. Mengkhabarkan kami oleh Abu Muhammad al-Hasan bin `Ali bin Muhammad bin al-Hasan al-Jauhariyy berkata, mengkhabarkan kami oleh Abu Umar Muhammad bin al-`Abbas ibn Muhammad al-Warraq berkata, mengkhabarkan kami Abu Muhammad Yahya bin Muhammad bin Sa`id pada hari Khamis lastu khalun  daripada bulan Rabi`il Awwal tahun 315H. di tepi pintu rumahnya berkata, Aku al- Husayn bin al-Hasan al-Maruzi Abu Abdullah tahun 245H. berkata:

``Bercakap kepada kami `Abdullah bin Al-Mubarak dan al-Fadhl bin  Musa, keduanya berkata: Telah mengkhabarkan kami Abdullah bi Sa`id bin Abi Hind daripada bapanya daripada Ibn `Abbas radiya Allah `anhuma berkata: Bersabda Rasulullah s.a.w. ``Dua nikmat  tidak disedari (tak beri perhatian)  pada keduanya oleh kebanyakan manusia ialah kesihatan dan waktu lapang.

2)      Masa Lapang Dan Hidup Sebelum  Mati

Memberitahu kamu oleh Abu `Umar bin Hayawayh dan Abu Bakar al-Warraq. Keduanya berkata mengkhabarkan kami Yahya berkata bercakap kepada kami al-Husayn berkata:  Aku Abdullah bin al-Mubarak berkata, Telah mengkhabarkan kami  Ja`afar bin al-Barqan daripada Ziyad bin al-Jarrah daripada Amrin bin  Maimun al-Auzi berkata:  Bersabda Nabi s.a.w. bagi seorang yang Baginda menasihatinya. ``Beri perhatian lima sebelum lima, `Muda engkau sebelum tua engkau, dan sihat engkau sebelum sakit engkau, dan kaya engkau sebelum faqir engkau, dan masa lapang engkau sebelum seboknya engkau  dan hidup engkau sebelum mati engkau.``

Adalah didapati  bahawa terdapat riwayat-riwayat Hadith Rasulullah bercampur dengan riwayat terhadap ungkapan tokoh-tokoh (bukan Hadith Nabi). Antaranya mengenai persoalan yang hampir sama dengan  kandungan atau maksud dua Hadith Rasulullah s.a,w. Umpamanya   terdapat dua riwayat yang dinisbah kepada tokoh-tokoh dengan perawi-perawi hampir bersamaan.

3)      Nasihat Menasihati Empat Perkara:

Mengkhabarkan kamu oleh Abu `Umar bin Hayawiyyah  dan Abu Bakar al-Warraq, keduanya berkata,, Aku Yahya berkata, bercakap kepada kami al-Husayn berkata, Aku Abdullah bin al-Mubarak berkata, mengkhabarkan kami Kahmas bin al-Hasan daripada Abi al-Salil  daripada Ghanim bi Qays berkata,

``Kami  nasihat menasihati pada awal Islam dengan empat perkara, kami berkata:

``Beramallah waktu muda engkau  untuk  waktu  tua engkau. Dan

Berfamallah pada waktu lapang engkau untuk kesebokan engkau, Dan

Beramalah pada waktu sihat engkau untuk waktu sakit engkau. Dan

Beramalah semasa engkau hidup  untuk  mati engkau.``

4)      Empat Sebelum Empat Perkara

Mengkhabarkan kamu oleh Abu `Umar bin Hayawiyyah  dan Abu Bakar al-Warraq kedua berkata:  Aku Yahya Bercakap kepada kami Muhammad  bin `Uthman  bin Karamah, berkata ia, ``Aku `Abdullah bin Musa bin Isra`il daripada Abi Ishaq daripada Amrin bin Maimun, berkata ia: ``

``Beramallah kamu  ketika sihat  sebelum  sakit.

Dan  pada ketika  hidup sebelum  mati

Dan  pada ketika  muda sebelum  tua.

Dan pada ketika lapang sebelum sebok.``

Bahkan terdapat rawi-rawi di dalam sanad yang hampir sama, membawa matan yang sedikit berbeza dari segi peringatan, iaitu:

5)      Tentang Dunia

Mengkhabarkan kamu oleh Abu `Umar bin Hayawiyyah dan Abu Bakar al-Warraq, keduanya berkata, telah mengkhabarkan kami Yahya, ia berkata, telah bercakap kepada kami al-Husayn, ia berkata, telah mengkhabarkan kami oleh Abdullah bin al-Mubarak, berkata ia,, telah mengkhabarkan kami Shu`bah daripada Sa`id bin Abi Burdah daripada bapanya daripada Abi Musa al-Ash`ari berkata:

``Tidaklah kita tunggu daripada dunia, melainkan  letih mendukacitakan dan fitnah kemungkinan.

Dan dengan rawi dan sanad hampir sama, kecuali pada bahagian atas:

6)      Dunia Kepelbagaian Mengelirukan

Mengkhabarkan kamu oleh Abu `Umar bin Hayawiyyah  dan  Abu Bakar al-Warraq, keduanya berkata,`Telah mengkhabarkan kami oleh Yahya, ia berkata, telah bercakap kepada kami oleh Abdullah  bin al-Mubarak, berkata ia, telah mengkhabarkan kami oleh Hanzalah bin Abi Sufyan daripada `Ata` Ibn Abi Rabah berkata: Berkata `Abdullah bin  Mas`ud, ``Alangkah banyak kekeliruan dari dunia.``

Daripada contoh enam riwayat Hadith atau Gaya Hadith di atas  dapat diambil rumusan:

1)       Terdapat merupakan riwayat tentang Hadith yang langsung dari Rasulullah s.a.w.

2)      Sebahagian dari Hadith dinisbahkan kepada sahabat.

3)      Sanad Hadith/Gaya Hadith kebanyakan bermula  (bagi bab Ketaatan kepada Allah) dengan riwayat Abu `Umar bin Hayawiyyah dan Abu al-Warraq bagi 41 daripada  42 sanad riwayat.  Perbezaan adalah pada bahagian atas dekat dengan matan.

4)      Tema memang berkenaan `Ketaatan kepada Allah` sebagaimana diberi judul.

5)      Abdullah bin al-Mubarak berada di dalam riwayat sebagai perawi, terdapat riwayat tanpa namanya.

Agak rumit, teknikal dan perlu teliti untuk mendapat inti maklumat bagi poecahan-pecahan persoalan yang berkait dengan persoalan tasawuf. Kita mengkagumi dengan kerja dan ketelitian Abdulklah bin al-Mubarik yang menggunakan mekanisme Hadith bagi bukunya `Al-Zuhd wa al-Raqa`iq`.

Sekian.